شنواییشناسی مطالعه اختلالات شنوایی از راه شناسایی و ارزیابی عملکرد شنوایی و توانبخشی آن است. از جمله این اقدامات سنجش شنوایی میباشد. البته حوزه علم شنواییشناسی بسیار وسیعتر از مطالعهٔ انحصاری دستگاه شنوایی است و به بررسی دستگاه دهلیزی و تعادل و همچنین بررسی چگونگی پردازش اطلاعات دریافتی از حس شنوایی در دستگاه عصبی مرکزی نیز میپردازد.
رشته شنواییشناسی به مباحث آموزشی و پژوهشی آخرین دستاوردهای علمی در حیطههای تشخیصی، حفاظت شنوایی و پیشگیری از اختلالات شنوایی، تعادل و توانبخشی به موقع افراد دچار آسیب شنوایی-تعادل و مدیریت طراحی وسایل و تجهیزات شنواییشناسی میپردازد. از جمله این اقدامات میتوان به تجویز سمعک، وسایل کمک شنوایی و اقدامات ادیولوژیک در جراحی کاشت حلزون شنوایی اشاره نمود.
شنواییشناس متخصص علم شنواییشناسی است و در شناسایی، تشخیص، درمان، توانبخشی و پایش بیماریهای دستگاه شنوایی و دهلیزی گوش تخصص دارد، همچنین در حوزه تشخیص، مدیریت و یا درمان مشکلات شنوایی و تعادل دارای مهارت میباشد . تجویز و فیتینگ سمعک، وسایل کمک ارتباطی، پیشنهاد و مشاوره انجام جراحی کاشت حلزون شنوایی و برنامه ریزی پروتز کاشت حلزون بر عهده این متخصص است. مشاوره به خانواده نوزادانی که به تازگی وجود کم شنوایی در آنان تشخیص داده شده است و آموزش مهارتهای ارتباطی و جبرانی برای سازگاری با کم شنوایی اکتسابی در بزرگسالان از جمله وظایف شنوایی شناس است. این متخصصین همچنین در طراحی و اجرای برنامههای حفاظت شنوایی فردی و صنعتی، برنامههای غربالگری شنوایی نوزادان در بدو تولد، برنامههای غربالگری شنوایی مدارس و ساخت و فیتینگ تجهیزات حفاظت شنوایی و محافظهای گوش برای جلوگیری از کم شنوایی، ایفای نقش می نمایند. علاوه بر این، برخی شنوایی شناسان دارای مدرک دکترای شنواییشناسی به عنوان محققین علم شنوایی و تعادل در دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی مشغول هستند. شنوایی شناسی عمدهترین روش ارزیابی شنوایی است که با تن خالص و تست های گفتاری، جهت برآورد شدت، محل و نوع اختلالات شنوایی بکار میرود.
دید کلی
حس شنوایی شاید مهمترین حس باشد به نحوی که بدون بهرهمندی از آن توانایی انسان در ایجاد ارتباط با پیرامون خود بطور محسوسی کاهش مییابد. این توانایی بالا در ایجاد و ارتباط، انسان را در مقایسه با سایر موجودات از جایگاه ویژهای برخوردار میسازد. متأسفانه تعدادی از بیماری ها با ایجاد اختلال در سیستم شنوایی باعث محدودیت در این توانمندی میشوند. بنابراین بررسی اختلالات شنوایی دقت بیشتری را طلب میکند. شنوایی شناسی با تن خالص، متداول ترین روش در کلینیک محسوب میشود، با اینحال این روش تنها قادر به تشخیص کم شنوایی متقارن و دو طرفه حسی-عصبی بوده در حالی که علت اختلال قابل تشخیص نمیباشد. شنوایی شناسی گفتاری در صورت دسترسی از دو حیث کمک کننده است، اول اینکه ارزیابی شنوایی شناسی گفتاری نسبت به تون خالص از ارزش تشخیصی بیشتری برخوردار است و دوم این روش میتواند اختلال در ناحیه حلزون، اختلال عصبی و یا اختلال مرکزی را مشخص نماید.