وجود حس شنوایی در گیاهان!

گیاهان میتوانند بوی مواد شیمیایی موجود در هوا را حس کنند، طعم آنها را در خاک بچشند، به تغییرات میزان نور در محیط اطرافشان واکنش نشان دهند و حتی نوعی حس لامسه نیز به گیاهان در احساس وزش بادهای قوی یا حتی حس درد کمک میکند. در واقع طبق نتایج آزمایشات علمی گیاهان در بهره مندی از بسیاری از حواس با انسان اشتراک دارند. اما آیا واقعا گیاهان توانایی شنیدن هم دارند؟

• نظریه ای که به قرن ۱۹ میلادی باز میگردد، از آن زمان تاکنون چند پژوهش دیگر نظریه واکنش گیاهان به صدا را مطرح کرده اند، مسئله ای که گاه موجب پا گرفتن نظریه های بی پایه ای شد از جمله اینکه «صحبت کردن با گیاهان» رشد آنها را سرعت می بخشد!

اما اخیرا یک تیم تحقیقاتی در استرالیا در آزمایشی جدید دانه های گیاه فلفل (با نام علمی Capsicum annuum) را در 8 ظرف پتری قرار داده و به شکل یک دایره دور یک بوته رازیانه (با نام علمیFoeniculum vulgare ) چیدند (بوته رازیانه نوعی ماده شیمایی را در هوا و خاک اطراف خود پخش میکند تا مانع رشد گیاهان مزاحم در محدوده اطراف خود شود). سپس همین آزمایش را با قرار دادن گیاه رازیانه درون یک جعبه سربسته نیز تکرار کردند تا مانع رسیدن مواد شیمیایی متصاعد شده به دانه های فلفل شوند. یک بار دیگر نیز همین آزمایش را با جعبه خالی بدون گیاه رازیانه انجام دادند و در تمامی موارد، برای پیشگیری از ایجاد اختلال توسط دیگر محرکات محیطی، آزمایش ها در محیط های سربسته و عایق بندی صورت پذیرفتند.

همان طور که انتظار میرفت، دانه های فلفل در مجاورت بوته رازیانه کندتر از زمانی که بوته ای در کنارشان نبود ریشه دواندند. اما آنچه مایه شگفتی پژوهشگران شده این یافته بود که وقتی گیاه رازیانه در محیطی عایق در وسط ظرف حاوی دانه های فلفل قرار داشت، دانه ها بسیار سریع تر از حالت عادی جوانه زده و رشد کردند.

• آنها آزمايش خود را با ۲۴۰۰ دانه فلفل در ۱۵ جعبه تکرار کردند و هربار، بدون استثنا، نتايجی مشابه به دست آوردند که حاکی از واکنش دانه های فلفل به نوعی پيغام دريافتی بوده، به اين معنا که احتمالاً دانه ها پس از دريافت اين پيام از بوته رازيانه درون محفظه عايق بندی شده، برای مقابله با احتمال پخش ماده شيميايی مانع رشد، سريع تر جوانه می زنند. در واقع امکان دارد نوعی پيغام صوتی در اين روند نقش داشته باشد و دانه های فلفل صدای دیگر گیاهان در کنار خود را، حتی از داخل جعبه ای دربسته نیز، میشنود، که این موضوع میتواند به تأیید وجود حس شنوایی در گیاهان بینجامد.

اما پرسش اساسی در این مرحله آن است که آیا جعبه های مورد استفاده برای عایق بندی اطراف گیاهان فلفل واقعاً توانسته اند جلوی تمامی پیغام های پخش شده در محیط را بگیرند؟

• باید بدانید که گیاهان از طریق کنترل جریان آب درون آوندهای ساقه خود توانایی ایجاد اصواتی بسیار ضعیف را دارند و شنوایی گیاهان مانند حس لامسه در آنها عمل میکند اما در حال حاضر برای اظهار نظر قطعی باید بتوان نتایج آزمایش یاد شده را تکرار کرد!

و در نهایت در جدیدترین تحقیقات ثابت شده است که گیاهان علاوه بر حس بینایی، بویایی، شنوایی، چشایی و لامسه، حس ششم دیگری به نام حس گرانش نیز دارند...